29.10.17

Μπορούμε πραγματικά να ελέγξουμε τον καιρό;...



Tο Χόλιγουντ έχει ένα είδος «εξάρτησης» από τις ταινίες καταστροφής, ιδίως αυτές που παραπέμπουν σε «Αποκάλυψη». ‘Ισως αυτό να αποτελεί...
ακόμη μία «αντανάκλαση» ενός στοιχείου του «πυρήνα» της ψυχοσύνθεσης της αμερικανικής κοινωνίας, όπως το είχε θέσει ο σπουδαίος, Στίβεν Κινγκ: «Οι Αμερικανοί είναι εκ φύσεως οπαδοί της αποκάλυψης. Ο λόγος είναι ότι πάντα είχαμε τόσα πολλά, που ζούμε με τον θανάσιμο φόβο ότι θα έρθουν κάποιοι και θα μας τα πάρουν».

Κατά καιρούς, οι «κάποιοι» είναι κομμουνιστές, εξωγήινοι, φαντάσματα, τέρατα, ξένοι, Ινδιάνοι, μετανάστες ή απλώς εξαθλιωμένοι. Τις τελευταίες δεκαετίες, σε αυτό το χολιγουντιανό «Πάνθεο» των «φοβερών» και «τρομερών» «κάποιων», προστέθηκαν και οι φυσικές καταστροφές μεγάλης, πλανητικής, κλίμακας. Ταινίες όπως το περίφημο «2012», όταν το φοβερό ηφαίστειο του Yellowstone εκρήγνυται, το «The Day After Tomorrow», όπου η Νέα Υόρκη μετατρέπεται σε παγωμένη τούνδρα και το «Snowpiercer», όταν ένα αποτυχημένο κλιματικό πείραμα σκοτώνει τους πάντες εκτός από μερικούς «εκλεκτούς», έρχονται αποφασισμένες να τρομάξουν τους θεατές με κάτι που είναι ή που φαίνεται πιο πιθανό: Τις θανατηφόρες συνέπειες της κλιματικής - περιβαλλοντικής, βίαιης αλλαγής.


Το τελευταίο «πόνημα» αυτού του κινηματογραφικού είδους - το οποίο σε γενικές γραμμές δεν αντέχει στην κριτική προσέγγιση με καλλιτεχνικούς όρους αλλά έτσι κι αλλιώς δεν είναι αυτή η πρόθεσή του - είναι η φετινή ταινία «Geostorm», η οποία, παρεμπιπτόντως, διασύρθηκε από την κριτική στο εξωτερικό, κάτι που είχε αντανάκλαση και στα έσοδά της. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.

Σύμφωνα με το σενάριο της ταινίας, η επιστήμη κατάφερε να «υποτάξει» τον καιρό. «Χάρη σε ένα σύστημα δορυφόρων, οι φυσικές καταστροφές έχουν γίνει παρελθόν», δηλώνει ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών στην ταινία (σσ. δεν υπάρχει ταινία αποκάλυψης χωρίς πρόεδρο των ΗΠΑ μέσα), προσθέτοντας βαρύγδουπα: «Μπορούμε να ελέγξουμε τον καιρό».

Σε αυτό το φανταστικό μέλλον λοιπόν, η αμερικανική κυβέρνηση εμφανίζεται να λαμβάνει επιθετική δράση εναντίον της κλιματικής αλλαγής (σσ. άραγε ο Τραμπ είδε την ταινία;) και μάλιστα επιτυχώς, αντιμετωπίζοντας τις ιδιοτροπίες του καιρού χρησιμοποιώντας προηγμένη δορυφορική τεχνολογία.

Αλλά όταν αυτό το παγκόσμιο δίκτυο δορυφόρων «μυστηριωδώς» αρχίζει να δυσλειτουργεί, ο καταστροφικός καιρός απειλεί την ύπαρξη της ανθρωπότητας: Συνεχόμενοι ανεμοστρόβιλοι σβήνουν ολόκληρες περιοχές από τον χάρτη, κύματα μεγέθους τσουνάμι σαρώνουν τις ακτές και εισβάλουν στις πόλεις, θεόρατες μπάλες χαλαζιού βομβαρδίζουν τους δρόμους και παγωμένα αεροπλάνα πέφτουν από τον ουρανό και διαλύονται σε μικρά κομμάτια.
Καταναλώνοντας ποπ κόρν και βλέποντας λεωφορεία να κόβονται στην μέση και γιγαντιαίους διαστημικούς σταθμούς να καταστρέφονται με εντυπωσιακές εκρήξεις, ενδεχομένως ένα ερώτημα μπορεί να «ξεθαφτεί» και να ταρακουνήσει το μυαλό: Θα μπορούσε κάποιο από αυτά τα σενάρια αποκάλυψης να συμβεί; Θα μπορούσαμε ίσως να ελέγξουμε τον καιρό; 

Πριν διανεμηθεί η ταινία στις αίθουσες και με βάση μόνο το trailer, στο οποίο δεν γινόταν σαφές πώς λειτουργεί αυτό το δορυφορικό σύστημα ελέγχου του καιρού, το διάσημο αμερικανικό ίδρυμα ερευνών Smithsonian πήγε μέχρι τον κινηματογραφικό κολοσσό της «Warner Brothers» για να μιλήσει με τους επιστημονικούς συμβούλους της ταινίας. Ωστόσο, κανένας δεν ήταν διαθέσιμος.

Αυτά τα gadgets υψηλής τεχνολογίας τα οποία παραθέτει η ταινία, φαίνεται να είναι σε θέση να εντοπίζουν τις καταστροφές και να αναλάβουν δράση για να τις σταματήσουν πριν ακόμη εξελιχθούν επικίνδυνα. Μία συσκευή, για παράδειγμα, εμφανίζεται να «πυροβολεί» με κάποιου είδους σφαίρες έναν τυφώνα διαλύοντάς τον. Ένας άλλο «σούπερ» κλιματικό όπλο, στέλνει μια ζεστή δέσμη ακτίνων λέιζερ στη Γη. Για την ιστορία, πάντως, ο αλαφιασμένος (πραγματικός) σερίφης της επαρχίας Πάσκο της Φλόριντα κάλεσε, κατά τη διάρκεια του καταστροφικού τυφώνα Ίρμα, τους συμπολίτες του… να μην πυροβολήσουν τον τυφώνα - όπως ήθελαν πολλοί από αυτούς - διότι, ενώ σίγουρα δεν μπορούν να σταματήσουν την ‘Ιρμα, πολύ πιθανά να πετύχαιναν κάποιο έμβιο ον…

«Εξημερώνοντας» τον καιρό

Το όραμα ενός μέλλοντος, όπου οι άνθρωποι έχουν κυριαρχήσει πάνω στον καιρό, δεν είναι καινούργιο. Οι επιστημονικές προσπάθειες για την πρόκληση βροχής άρχισαν στις Ηνωμένες Πολιτείες κάποια στιγμή κατά τα τέλη του 18ου αιώνα, όταν μια σειρά ξηρασιών τσάκιζαν τις σοδειές. Αλλά η ιδέα πήρε άλλες διαστάσεις την εποχή του Ψυχρού Πολέμου, όταν εμφανίστηκαν ανησυχίες για την πιθανή μετατροπή του καιρού σε όπλο, αν και εφόσον μπορούσε να ελεγχθεί. «Στην πραγματικότητα» εξηγεί ο Τζέιμς Φλέμινγκ, ερευνητής στο Colby College και συγγραφέας του βιβλίου «Fixing the Sky: The Checkered History of Weather and Climate Control», «υπήρχε και ένας καιρικός ανταγωνισμός με τους Ρώσους, όχι μόνο διαστημικός».

Το 1953, το Κογκρέσο ίδρυσε τη Συμβουλευτική Επιτροπή για τον Έλεγχο του Καιρού, ένα διετές ερευνητικό πρόγραμμα για τη σκοπιμότητα του ελέγχου του καιρού και με στόχο για να καθορίσει το αν και πόσο θα πρέπει να επενδύσει η κυβέρνηση στην σχετική έρευνα. Η εν λόγω μελέτη οδήγησε σε πολλά σχέδια που επιχείρησαν να βελτιώσουν τέτοιες δυνατότητες. Για παράδειγμα, το «Project Popeye», είχε ως στόχο να «μπολιάσει» τα σύννεφα πάνω από τη νοτιοανατολική Ασία, οπότε η βροχή θα εμπόδιζε την κυκλοφορία φορτηγών μεταξύ του Βορρά και του Νότου του Βιετνάμ.

«Αυτός που ελέγχει τον καιρό ελέγχει τον κόσμο», δήλωσε τότε ο αντιπρόεδρος Λίντον Τζόνσον, σε ομιλία του, το 1962 στο Southwest Texas State University. Αν και η παραπάνω φράση έχει προκαλέσει πολλές θεωρίες συνωμοσίας - και χρησίμευσε ως «τροφή» για τη διαφημιστική καμπάνια του «Geostorm» - η δυνατότητα ακριβούς ελέγχου του καιρού παραμένει ομιχλώδης, στην καλύτερη περίπτωση.

Η ιδέα της δημιουργίας τέτοιων μαζικών τοπικών αλλαγών στον καιρό αντιτίθεται στις βασικές αρχές της ατμοσφαιρικής επιστήμης, εξηγεί ο Ken Caldeira, ανώτερο επιστημονικό στέλεχος στο τμήμα της Παγκόσμιας Οικολογίας, στο Carnegie Institution for Science. «Η ατμόσφαιρα είναι ένα μεγάλο, συνδεδεμένο πράγμα», λέει.

Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο, ΕΔΩ...

πηγη tvxs.gr

Δεν υπάρχουν σχόλια: