Δύο γάμοι και ένα... βραχυκύκλωμα...

Νέος γύρος επενδύσεων αρχίζει για την Ελλάδα. Η απόφαση για τον αγωγό αερίου «ΤΑΡ» ελήφθη και οι εργασίες κατασκευής του αρχίζουν. Με ευνοϊκό τρόπο εξελίσσεται και η αποκρατικοποίηση του λιμανιού του Πειραιά.
Στον...
διεθνή ενεργειακό χάρτη μπαίνει η Ελλάδα με την κατασκευή του διαδριατικού αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου (TAP), τον οποίο επέλεξαν έναντι του ανταγωνιστικού Nabucco West οι πολυεθνικές και η κρατική εταιρεία του Αζερμπαϊτζάν Socar για να μεταφέρουν τις ποσότητες του κοιτάσματος Σαχ Ντενίζ ΙΙ από την Κασπία προς τη δυτική Ευρώπη.

Η επίσημη ανακοίνωση των κολοσσών (BP, TOTAL, Socar, Statoil κ.λπ.) αναμένεται αύριο, αν και από χθες ατύπως έλαβαν τα ευχάριστα νέα ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Βενιζέλος. Υπήρξαν συναντήσεις με αντιπροσωπεία της κοινοπραξίας του Σαχ Ντενίζ ΙΙ στο Μέγαρο Μαξίμου και το υπουργείο Εξωτερικών, αντίστοιχα.

Ο αγωγός TAP θα ξεκινήσει να κατασκευάζεται από το 2015 και το σχέδιο το «τρέχουν» οι εξής εταιρίες: η ελβετική Axpo (42,5%), η νορβηγική Statoil (42,5%) και η γερμανική EON Ruhrgas (15%). Ο αγωγός θα έχει συνολικό μήκος 800 χλμ.
Δύο γάμοι και ένα... βραχυκύκλωμα

Θα ξεκινά από τα ελληνοτουρκικά σύνορα, αφού θα έχει πρώτα διασυνδεθεί με τον επί τουρκικού εδάφους αγωγό TANAP, και κάνοντας μια διαδρομή 478 χλμ. στη βόρεια Ελλάδα, θα περνά στη γειτονική Αλβανία. Από κει θα βυθίζεται μέχρι και τα 810 μέτρα κάτω από τη θάλασσα της Αδριατικής και θα καταλήγει στις ακτές της Ιταλίας.

Ο αγωγός, μια επένδυση ύψους 1,5 δισ. ευρώ στην Ελλάδα θα μεταφέρει από το 2019 ποσότητες αζέρικου αερίου. Σε πρώτη φάση αυτές θα ανέρχονται σε 10 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως, με δυνατότητα αύξησης ακόμη και στα 20 δισ. κ.μ. Ο «δρόμος» αυτός θα δώσει μία ακόμη εναλλακτική προμήθεια φυσικού αερίου στην ΕΕ.

Εκτός όμως από το ύψος της επένδυσης, τα άλλα απτά οφέλη για τη χώρα μας είναι η δημιουργία χιλιάδων θέσεων εργασίας και η επανεκκίνηση κλάδων της οικονομίας. Οι διαχειρίστριες εταιρείες του έργου εκτιμούν ότι αυτές θα ανέλθουν στη φάση της κατασκευής περί τις 2.000, ενώ οι έμμεσες θέσεις θα είναι 10.000.

Ο κύβος ερρίφθη για τον αγωγό Trans Adriatic Pipeline, και φάνηκε από την επίσημη ανακοίνωση της αυστριακής εταιρείας μετόχου της κοινοπραξίας του ανταγωνιστικού αγωγού Nabucco West, την OMV, η οποία τόνισε ότι τελικά επιλέχθηκε ο αγωγός TAP.

Πέραν αυτού, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, χθες ο αρμόδιος επίτροπος της ΕΕ για την Ενέργεια Γκίντερ Ετινγκερ έκανε γνωστό στους υπόλοιπους επιτρόπους πως η κοινοπραξία του Σαχ Ντενίζ ΙΙ επέλεξε τον TAP.

Ο Γερμανός επίτροπος προ μηνών είχε φανεί υπέρμαχος του Nabucco West, αλλά, όπως λένε οι πληροφορίες, ύστερα από μια σκληρή διπλωματική μάχη του πρώην υπουργού Εξωτερικών Δημήτρη Αβραμόπουλου, του υφυπουργού ΠΕΚΑ Μάκη Παπαγεωργίου αλλά και της Ελληνίδας επιτρόπου Μαρίας Δαμανάκη το κλίμα άλλαξε.

Για την ακρίβεια, όπως λένε πηγές, η Κομισιόν πείστηκε μέσα από τα επιχειρήματα για την οικονομική βιωσιμότητα και αποδοτικότητα του έργου του TAP ώστε να κρατήσει τουλάχιστον ουδέτερη στάση έναντι του Διαδριατικού Αγωγού αλλά και του Nabucco West.

Καθοριστικό ρόλο, όπως ανέφερε χθες αξιωματούχος του ΥΠΕΚΑ, ώστε να προτιμηθεί ο αγωγός TAP έπαιξε και η επιλογή της αζέρικης εταιρείας Socar για την απόκτηση του 66% του ΔΕΣΦΑ. Βέβαια, ο Nabucco West, που θα διέσχιζε τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, την Ουγγαρία και την Αυστρία, είχε ένα ακόμη σοβαρό εμπόδιο ώστε να πάρει την ψήφο εμπιστοσύνης του Σαχ Ντενίζ ΙΙ. Ακουγε στο όνομα του αγωγού της Gazprom, τον South Stream.

Χθες το απόγευμα, στη διάρκεια της τελετής υπογραφής της συμφωνίας φιλοξενούσας χώρας ανάμεσα στην ελληνική κυβέρνηση και την κοινοπραξία του TAP, ο υπ. Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας τόνισε ότι «με το έργο θα έλθουν πολλές δουλειές», ενώ ο υφυπουργός ΠΕΚΑ Μάκης Παπαγεωργίου υπογράμμισε ότι «αποδείξαμε πως εν μέσω γεωπολιτικής αστάθειας που επηρεάζει εξ ανατολών την ανατολική Μεσόγειο, η χώρα μας παραμένει ο ζητούμενος πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας».

Επίσης, με την απόφαση για τον TAP δίνεται ένα σήμα και για άλλες επενδύσεις στην Ελλάδα, όπως είπε στην ίδια εκδήλωση ο managing director της κοινοπραξίας Kjetil Tungland.

ΝΕΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
Τα οικονομικά και γεωπολιτικά οφέλη

Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά την πρώτη ιδέα συμμετοχής της Ελλάδας στα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας από την Κασπία στις αγορές της Ευρώπης και ενώ αρκετά σχέδια, με πρώτο εκείνο του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης, έχουν μπει στο αρχείο, η «νίκη» του αγωγού ΤΑΡ έναντι του Nabucco αποτελεί το πρώτο σημαντικό βήμα της χώρας στην κατεύθυνση αυτή.

Τα οικονομικά οφέλη της χώρας είναι δεδομένα όχι μόνο από την κατασκευή του έργου και από την καταβολή των τελών διέλευσης, αλλά και λόγω της διαμόρφωσης ενός θετικού επενδυτικού κλίματος και για άλλες επενδύσεις πέραν του τομέα της ενέργειας.

Πολύ σημαντική όμως είναι και η γεωπολιτική διάσταση του έργου, καθώς αποτελεί τον πρώτο ουσιαστικά αγωγό μεταφοράς ενέργειας προς την Ευρώπη που εξασφαλίζει τη διαφοροποίηση τόσο της πηγής όσο και τη οδεύσεως του φυσικού αερίου, διευκολύνοντας τη μονοπωλιακή εξάρτηση της ευρωπαϊκής αγοράς από την Gazprom.

Εξάλλου ένας από τους λόγους που «εξουδετερώθηκε» ο Nabucco ήταν η προσπάθειά του να ανταγωνιστεί τον ρωσικό αγωγό South Stream, ο οποίος όμως έχει πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες και πρόσβαση σε τεράστια κοιτάσματα που δίνουν τη δυνατότητα προσφοράς ελκυστικών τιμών.

Ομως και στα Βαλκάνια δημιουργεί νέα δεδομένα ο αγωγός, καθώς η διακλάδωση προς Βορρά σε χώρες όπως το Μαυροβούνιο, η Βοσνία αλλά και η Κροατία μεγαλώνει την αγορά στην οποία απευθύνεται ο αγωγός και προσφέρει στις χώρες αυτές τη δυνατότητα για πρόσβαση σε νέες πήγες ενέργειας, στις οποίες θα στηριχθεί η ανάπτυξή τους που είναι αναγκαία για να γυρίσουν σελίδα τα Βαλκάνια.

Η δημιουργία κοινότητας συμφερόντων με την κατασκευή του αγωγού αυτού διευκολύνει τη συνεννόηση και τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων χωρών, ενώ η προοπτική εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στην ελληνική υφαλοκρηπίδα διασκεδάζει τους φόβους που έχουν εκφραστεί για «ενεργειακή εξάρτηση» από την Τουρκία.

Για την Αθήνα η επιλογή του ΤΑΡ αποτελεί μια δικαίωση της έγκαιρης προσαρμογής της πολιτικής της χώρας στην υποστήριξη του ΤΑΡ, καθώς η Ελλάδα μέχρι και μερικούς μήνες πριν υποστήριζε τον ανταγωνιστικό αγωγό ITGI, που θα διέσχιζε τη Βόρεια Ελλάδα και από το ύψος της Ηγουμενίτσας με υποθαλάσσιο αγωγό θα κατέληγε στην Ιταλία.

Χειρισμοί για ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ
Κρίσιμο σημείο της διαπραγμάτευσης ήταν ο χειρισμός από την Αθήνα της αποκρατικοποίησης της ΔΕΠΑ και του ΔΕΣΦΑ, καθώς η αποχώρηση της Gasport από τη διεκδίκηση της πρώτης εταιρείας άνοιξε τον δρόμο στην αζερική Socar που είναι βασικός μέτοχος του κοιτάσματος Shah Deniz 2 για τη διεκδίκηση του ΔΕΣΦΑ, συνδυάζοντας την επένδυση αυτή με το σχέδιο του αγωγού. Οι δύο επισκέψεις στο Μπακού του Δ. Αβραμόπουλου αρχικά και κατόπιν του πρωθυπουργού Αντ. Σαμαρά ήταν κρίσιμες ώστε να προσφερθεί ένα ακόμη «δέλεαρ» στο πακέτο του ΤΑΡ.

Μετά την επίσημη ανακοίνωση της κοινοπραξίας Shah Deniz 2 για την επιλογή του ΤΑΡ την Παρασκευή, απομένει ακόμη ένα μεγάλο στοίχημα για την κυβέρνηση, να στραφεί προς τη Μόσχα ώστε να αποκατασταθούν οι σχεδόν παγωμένες ελληνορωσικές σχέσεις...

ΝΙΚΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ - ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΛΩΝΑΣ
ΕΘΝΟΣ