Πλήγματα στο ισχυρό κράτος κοινωνικής πρόνοιας...
Οι σκανδιναβικές χώρες βιώνουν μια πιο “λάιτ” εκδοχή των πολιτικών λιτότητας που μαστίζουν πολλές ευρωπαϊκές χώρες, βάζοντας στο στόχαστρο το πολυδιαφημισμένο ισχυρό κράτος πρόνοιας που...
δημιουργούσε αίσθημα ασφάλειας και ευημερίας στους πολίτες τους.
Eν μέσω των χειρότερων συγκρούσεων εδώ και δεκαετίες, η πυρπόληση αυτοκινήτων και οι συγκρούσεις με μασκοφόρους νεολαίους από φτωχά προάστια μεταναστών εξέθεσε την άλλη πλευρά των μεταρρυθμίσεων του κοινωνικού κράτους της Σουηδίας.
Δεδομένης της παγκοσμιοποίησης και της ανάγκης για ανταγωνιστικότητα, του γεγονότος ότι οι άνθρωποι ζουν περισσότερο και ότι τα δημόσια οικονομικά πρέπει να παραμείνουν αρραγή, η Σουηδία και άλλα σκανδιναβικά κράτη έρχονται αντιμέτωπα με περισσότερες μεταρρυθμίσεις.
Η Σουηδία προετοιμάζει μεγαλύτερες περικοπές σε συντάξεις και επιδόματα ασθενείας, αλλά δεν είναι η μόνη. Η Δανία επίσης περικόπτει τα επιδόματα. Η Φιλανδία δέχεται μεγάλη πίεση να αυξήσει το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης. Ακόμη και η πλούσια σε πετρέλαιο Νορβηγία ανησυχεί ότι χάνει το τραίνο της ανταγωνιστικότητας.
Αλλά η Σουηδία αντιμετωπίζει πολιτικές αντιξοότητες πριν από τις εκλογές του 2014. Οι περικοπές έριξαν την κυβέρνηση της Δανίας σε ιστορικά χαμηλά δημοσκοπικά επίπεδα, ενώ στη Νορβηγία οι μεταρρυθμίσεις βρίσκονται σε τεντωμένο σκοινί.
Οι Σκανδιναβοί απολαμβάνουν ένα από τα πιο γενναιόδωρα κράτη πρόνοιας. Στη Σουηδία επιδοτείται καθολική παιδιατρική φροντίδα με έως 480 μέρες γονικής άδειας για κάθε παιδί. Το 12% του ΑΕΠ διατίθεται για τη στέγαση, την περίθαλψη και τις πολιτικές αγοράς εργασίας, συγκρινόμενο με 9% κατά μέσο όρο στον ΟΟΣΑ. Στη Δανία το αντίστοιχο ποσοστό είναι 14%.
Οι μεταρρυθμίσεις βοήθησαν την οικονομική ανάπτυξη να ξεπεράσει την Ευρώπη και επιτάχυναν την ένταξη ιδιωτικών εταιρειών στο δημόσιο τομέα. Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις λειτουργούν το ένα πέμπτο των νοσοκομειακών υπηρεσιών και πολλά σχολεία υπό κρατική χρηματοδότηση. Η Στοκχόλμη διαθέτει επιδεικτικό πλούτο -εστιατόρια με αστέρια της Μισελέν, τελευταία λέξη της μόδας- εδώ και δεκαετίες. Αλλά η Σουηδία έχει επίσης την πιο γοργά αναπτυσσόμενη ανισότητα από οποιοδήποτε άλλο κράτος του ΟΟΣΑ, σε τέτοιο βαθμό που πέρυσι μια ομάδα πρόσφερε “σαφάρι ταξικού πολέμου” ώστε να μπορέσουν να δουν οι Σουηδοί πως ζει το άλλο μισό.
Το μοντέλο της αγοράς επισκιάστηκε επίσης από σκάνδαλα, όπως τις αναφορές εργαζομένων σε οίκους ηλικιωμένων που λειτουργούν υπό ιδιωτικό φορέα ότι τους έδωσαν εντολή να ζυγίζουν τις πάνες των ηλικιωμένων και να μην τους αλλάζουν αν δεν έχουν γεμίσει, ώστε να μειωθεί το κόστος. Πρόσφατα επίσης εκατοντάδες νοσοκόμες διαμαρτυρήθηκαν για περιορισμένους πόρους στα μαιευτήρια.
Η κυβέρνηση εξαναγκάστηκε από το λαϊκή δυσαρέσκεια να κλείσει τις φορολογικές τρύπες που χρησιμοποιούσαν οι εταιρείες ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων, ορισμένες εκ των οποίων διαχειρίζονται υπηρεσίες υγείας. Ορισμένα κεντροαριστερά κόμματα θέλουν να απαγορεύσουν τα κέρδη των εταιρειών από τομείς που χρηματοδοτούνται από τη φορολογία.
Στα προάστια των μεταναστών όπου ξέσπασαν οι ταραχές το Μάιο, οι περικοπές των επιδομάτων ήρθαν, αλλά όχι και οι δουλειές. Την ίδια στιγμή, μια αυξανόμενη μειονότητα Σουηδών διαμαρτύρονται για το κόστος των αναζητούντων άσυλο στο κράτος πρόνοιας. Η ανεργία των γεννημένων στο εξωτερικό είναι στο 16%, ενώ των γηγενών Σουηδών στο 6%. Τα ποσοστά φτώχειας έχουν αυξηθεί στη Σουηδία, κυρίως στους μετανάστες και τις ανύπαντρες μητέρες.
Η Δανία, στο όριο της ύφεσης, αναγκάστηκε να προβεί σε μεταρρυθμίσεις στο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας. Δύο πολύ-προβεβλημένα σκάνδαλα κοινωνικών επιδομάτων επιτάχυναν τις μεταρρυθμίσεις. Το ένα αφορούσε τη “Φτωχή Καρίνα” μια ανύπαντρη μητέρα δύο παιδιών που επιλέχθηκε για ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα που θα εξέθετε τις δυσκολίες της. Είχε το αντίθετο αποτέλεσμα όταν φάνηκε ότι λάμβανε περίπου 2.700 δολ. το μήνα, περισσότερα από πολλούς εργαζόμενους με πλήρες ωράριο. Αργότερα ένας άντρας γνωστός ως “Τεμπέλης Ρόμπερτ” αναζωπύρωσε τη συζήτηση όταν δήλωσε ότι λαμβάνει επιδόματα από το 2001 και δεν έχει κανένα σκοπό να βρει εργασία με χαμηλότερο μισθό.
Αν και η Δανία χαίρει αξιολόγησης ΑΑΑ, τουλάχιστον το 18% του πληθυσμού της είναι άνω των 65 ετών. Ωστόσο η μεταρρυθμίσεις της περικοπής των επιδομάτων ανεργίας από τέσσερα σε δύο χρόνια και της μείωσης των φοιτητικών υποτροφιών και των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων είχαν μεγάλο πολιτικό κόστος.
Η πρωθυπουργός Χέλε Θόρνινγκ Σμιντ έπεσε κάτω από 20% στις δημοσκοπήσεις, σημειώνοντας ιστορικό χαμηλό. «Η κρίση δεν είναι μια μικρή παράκαμψη που μπορεί να αποφευχθεί μέσω δημοσιονομικών διορθώσεων και γρήγορων περικοπών» δήλωσε στο κοινοβούλιο την Τετάρτη. «Ζούμε μια νέα πραγματικότητα και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε όλα τα εργαλεία που έχουμε στην εργαλειοθήκη μας στην προσπάθειά μας να αλλάξουμε τη Δανία» πρόσθεσε.
Στη Νορβηγία υπάρχει ανησυχία ότι ο πετρελαϊκός πλούτος και το γενναιόδωρο κράτος πρόνοιας σημαίνει ότι πολλοί έχουν την πολυτέλεια να μην εργάζονται και ότι η ανταγωνιστικότητα υποφέρει από τις αυξήσεις στους μισθούς.
Οι Νορβηγοί έχουν προσθέσει ένα νέο όρο στο λεξιλόγιό τους, “να μπεις στο ναβ”, δηλαδή να παίρνεις επιδόματα από το NAV, την υπηρεσία εργασίας και κοινωνικής πρόνοιας. Έγινε η λέξη της χρονιάς το 2012 όταν έγινε δημοφιλής η χρήση της από τη νεολαία σε φράσεις όπως: «Φέτος θα “μπω στο ναβ” αντί να δουλέψω». Ωστόσο, αν κι έγιναν προσπάθειες να χαλιναγωγηθούν τα υψηλά επίπεδα αναρρωτικών αδειών, οι φορολογικοί συντελεστές παρέμειναν υψηλοί και οι αντιπολιτευόμενοι Συντηρητικοί, που μάλλον θα κερδίσουν τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, δεν βλέπουν να αναπτύσσεται μεγάλη δυναμική για σημαντικές μεταρρυθμίσεις.
«Δεν νομίζω ότι θα προβούμε σε μεγάλες αλλαγές στα επιδόματα κοινωνικής πρόνοιας, όπως οι άδειες ασθενείας, όσο η οικονομία πηγαίνει καλά» δήλωσε η ηγέτης των Συντηρητικών Έμα Σόλμπεργκ.
Αυτό το ζήτημα των καλών επιδόσεων της οικονομίας είναι το κλειδί για τις μελλοντικές μεταρρυθμίσεις στις σκανδιναβικές χώρες. Αν και τα οικονομικά στοιχεία είναι αυτή τη στιγμή καλύτερα από αλλού στην Ευρώπη, οι μακροπρόθεσμες προκλήσεις είναι να διατηρηθούν παραδόσεις όπως αυτή ενός ισχυρού προστατευτικού κράτους, λέει η Στέφανι Τζάνετ, επικεφαλής του οικονομικού τμήματος του ΟΟΣΑ για τη Δανία και τη Σουηδία. «Αν και δεν βρίσκονται στην κατάσταση επείγοντος που είναι πολλές ευρωπαϊκές χώρες, θα πρέπει να προβούν σε μεταρρυθμίσεις προκειμένου να διασφαλίσουν ότι θα εξακολουθήσουν να απολαμβάνουν το μοντέλο κοινωνικής πρόνοιας που διαθέτουν» υποστηρίζει η ίδια...
Πηγή: Reuters
enet.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου